Door het vele overgeven en extreme misselijkheid ontstaat een gebrek aan vocht en voeding en kan HG leiden tot uitdroging. Vaak wordt nog het meten van ketonen aangehouden als graadmeter voor uitdroging en of een vrouw opgenomen mag worden om vocht toegediend te krijgen. Ketonen hebben echter niets te maken met de mate van uitdroging. Ketonen worden gevormd wanneer het lichaam zijn eigen vet gaat verbranden door een voedseltekort (zie ‘Ketonen‘)
Als je bent uitgedroogd, zal worden overgegaan tot opname in het ziekenhuis. Er wordt dan een infuus aangebracht met vocht. Doordat je bent uitgedroogd gaat het inbrengen van een infuus soms zeer moeilijk, de aderen gaan rollen en zijn lastig aanprikbaar. Wat kan helpen is om de arm waarin geprikt gaat worden (vaak de linkerhand) een tijdje naar beneden te laten hangen. De aderen vullen zich dan beter met bloed en zijn makkelijker te prikken. Warmte wil hierbij soms ook helpen. Als het infuus eenmaal loopt, dan zal soms worden aangegeven dat je een tijdje (meestal 1 of 2 dagen) helemaal niets meer mag eten of drinken. Dit is om je maag en slokdarm rust te gunnen. Als dit het overgeven doet stoppen, zal je daarna weer vloeibaar mogen eten en dit langzaam opbouwen tot een ‘normaal’ voedingspatroon.
Door het vele overgeven of extreme misselijkheid kan een gebrek aan vocht en voeding ontstaan en kan HG leiden tot uitdroging. De vijf D’s van dehydratie (uitdroging) zijn aanwijzingen of symptomen van een tekort aan vocht. Als je deze symptomen ervaart, is het zeer verstandig om een arts of je verloskundige te (laten) bellen.
Wanneer medische hulp inschakelen?
Als je één of meerdere van deze symptomen hebt, is het zeer verstandig om een arts of je verloskundige te (laten) bellen (ook als de symptomen ’s nachts of in het weekend erger worden!)
– je kunt (bijna) niets meer eten
– je hebt 24 uur of meer niets meer kunnen drinken
– je moet heel veel overgeven (meer dan 3 keer per dag)
– je geeft gal of bloed over
– je bent meer dan 5% van je lichaamsgewicht van voor de zwangerschap afgevallen
– je plast (veel) minder en/of je urine is heel donker en ruikt sterk
– je bent duizelig of valt zelfs flauw en/of je bent verward
– je verliest vaak je evenwicht en je coördinatievermogen wordt slechter
– je bent niet meer in staat te functioneren: je kunt niet meer staand douchen, de trap op en af gaan, werken of voor jezelf en je gezin zorgen
Bij twijfel is het verstandig om sowieso een arts of je verloskundige te raadplegen.
Ketonen worden gevormd wanneer het lichaam zijn eigen vet gaat verbranden door een voedseltekort (verhongering). Ketonen hebben niets te maken met de mate van uitdroging.
Er is geen verband tussen ketonen en de ernst van HG. Het meten van ketonen in de urine heeft daarom geen toegevoegde waarde bij diagnose van HG en zou niet gebruikt moeten worden om (de ernst van) HG vast te stellen en wel of geen behandeling aan te bieden!
Onderzoeken:
Koot, M. H. (2019). Hyperemesis gravidarum: Definition, treatment, prognosis and offspring outcome
“In tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt bestaat er geen associatie tussen ketonurie en de ernst van HG. Bovendien is ketonurie geen graadmeter voor dehydratie. Het meten van ketonen in de urine heeft daarom ook geen toegevoegde waarde bij de diagnostische work-up van HG.
Als de rehydratie het overgeven niet doet stoppen en je gedurende lange tijd geen voeding tot je kunt nemen, is vaak sondevoeding nodig. Een sonde is een dun slangetje wat door de neus naar de maag wordt geleid. Door de sonde kan portiegewijs of druppelsgewijs vloeibare voeding worden ingenomen. Een neussonde is bij HG de eerste keus om sondevoeding te geven aan patiënten, maar er zijn ook andere manieren om sondevoeding toe te dienen. Er bestaan ook sondes die voeding direct door de buikwand in de maag (Percutane endoscopische gastrostomie) of een deel van de dunne darm (percutane endoscopische jejunostomie) te brengen. Hiervoor is een kleine operatie nodig die vaak onder lokale verdoving plaatsvindt. Deze twee vormen hebben als voordeel boven een neussonde dat ze de kokhalsreflex niet opwekken. De MOTHER trial heeft een gerandomiseerd onderzoek gedaan naar de effectiviteit van het vroeg starten van sondevoeding in de behandeling van HG. Het doel was om te onderzoeken of sondevoeding zou zorgen voor betere uitkomsten van moeder (o.a. gewichtstoename, ernst van misselijkheid en braken en aantal heropnames) en kind (o.a. geboortegewicht en vroeggeboorte). De standaardzorg bestond uit vochttoediening via een infuus, medicijnen tegen de misselijkheid en soms advies van een diëtiste. De uitkomsten van de studie lieten zien dat het vroeg starten van sondevoeding geen voordelig effect had op de gezondheid van moeder en kind. Bovendien stopten veel vrouwen voortijdig met de behandeling vanwege klachten gerelateerd aan de sondevoeding. Daarom concludeerden zij dat het vroeg starten van sondevoeding in de behandeling van HG niet is geadviseerd. Dit is ook terug te vinden in het proefschrift van M.H Koot Hyperemesis gravidarum Definition, treatment, prognosis and offspring outcome
Vrouwen die in het ziekenhuis te horen krijgen dat sondevoeding nodig is als het niet lukt om te gaan eten, schrikken hier vaak van. Men heeft geen idee hoe zoiets echt in zijn werk gaat en wat er bij komt kijken. En vooral hoe het voelt om zo’n sonde de hele dag in je neus en keel te hebben terwijl je al zo misselijk bent. Laat daarom goed uitleggen hoe alles in zijn werk gaat en stel vragen als je iets niet snapt.
Is sondevoeding geen optie, bijvoorbeeld omdat je de sonde steeds uitspuugt, dan wordt soms Totale Parenterale voeding toegediend. Dit is een vorm van voeding die niet via het maag-darmstelsel loopt, maar direct in de bloedbaan wordt gebracht. Alle belangrijke voedingstoffen zijn aanwezig in de TPV.
De TPV wordt middels een speciale lijn in het lichaam gebracht. Je zou het kunnen zien als een speciaal soort infuus. Op de website van Gastro Maatjes zie je een overzicht van de verschillende opties. Van alle verschillende lijnen kan de PICC lijn het langst blijven zitten. Met een PICC lijn is het vaak ook mogelijk om naar huis te gaan als er specialistische thuiszorg geregeld kan worden.
Het plaatsen van een dergelijke lijn is meestal een kleine chirurgische ingreep, het aanbrengen moet steriel gebeuren. Na het plaatsen zal er een opbouwschema worden gebruikt voor de voeding en zal je bloed steeds goed gecontroleerd worden om te zien hoe je op de lijn en de TPV reageert.
Als je arts je rehydratie, sondevoeding of TPV voorschrijft, laat je dan goed voorlichten over de voor- en nadelen van de verschillende mogelijkheden die er zijn. Misschien worden bepaalde zaken niet aangeboden, maar zijn die wel mogelijk in een ander ziekenhuis.
Binnen de praatgroep van ZEHG op facebook kun je ervaringen over rehydratatie, sondevoeding en TPV delen. Ook kun je hier vragen stellen over deze behandelingen.
Het inbrengen van een neus-maagsonde kan heel spannend zijn en misschien vervelend aanvoelen. Na inbrengen van de neus-maagsonde kan je last hebben van je neus of keel. Wij verzamelden een aantal tips van andere vrouwen en wat hen hierbij hielp.
Bij het inbrengen:
– Slang eerst warm laten maken onder (lauw)warm water voor het inbrengen (warmte verminderd stugheid);
– Neem kleine slokjes drinken met een rietje, zo glijd de slang makkelijk mee en heb je minder kokhalsreflex;
– Hoofd iets naar voren buigen en kleine slokjes drinken bij inbrengen
Pleister:
– Vervang de pleister regelmatig (2-3 keer per week) en plak deze elke keer op een andere plek om irritatie te verminderen of voorkomen;
– Om de pleister te helpen los te weken kun je proberen te douchen, goed natmaken of blauwe handdesinfectie middel van het ziekenhuis gebruiken;
– Mocht je last krijgen van de speciale sonde pleisters, probeer dan andere (soft) pleisters uit van een ander merk
Zere neus na inbrengen:
– Vaseline in neusgat waar sonde geplaatst is smeren;
– Warme douche
Zere keel na inbrengen:
– Waterijsjes of iets anders kouds om keel iets te verzachten;
– Warme kop thee of iets anders warms om de slang iets minder stug te laten worden;
– (Honing)drop;
– Kauwgom of pepermuntjes
Verstopping:
– Spuit minimaal 4x per dag door met lauwwarm water, wanneer het moeizamer gaat kan je de slang masseren om stukken los te krijgen;
– Doorspuiten met een 2,5 of 5ml spuitje bij verstopping (eventueel met cola of spa rood)
Bij overgeven:
– Als de sonde er bij het spugen uitkomt, het stuk wat uit je mond komt afknippen, zodat je een zo kort mogelijk stuk via je neus eruit hoeft te trekken;
– Slang in de neus vasthouden met spugen
Een veel gehoorde klacht bij een HG zwangerschap in combinatie met medicatie is: OBSTIPATIE.
Het is ontzettend belangrijk dat je hier mee mee blijft rondlopen. Vraag je zorgprofessional om hulp.
Er zijn verschillende mogelijkheden:
- Lactulose of Magrocol: houdt vocht vast in de darmen waardoor het volume van de ontlasting groter wordt. De darmen worden hiermee aan het werk gezet en het maakt de ontlasting zachter. Het werkt niet meteen, pas na een paar dagen merk je resultaat. Deze medicijnen mag je tijdens je zwangerschaps- en borstvoedingperiode gebruiken. BRON
- Als je moeite hebt met drinken door het vele braken dan kun je ook kiezen voor Bisacodyl (in tablet of zetpil). Bisacodyl in tabletvorm werkt binnen 5 tot 10 uur. De zetpil werkt sneller; binnen 15-60 minuten. Soms kan deze medicatie darmkrampen veroorzaken. Dit komt omdat het medicijn de darmwand prikkelt.
Meer informatie over het veilig gebruiken van medicatie tijdens de (HG-)zwangerschap kun je vinden op: Apotheek.nl
