Ernstige zwangerschapsmisselijkheid en hyperemesis gravidarum (HG) hebben veel invloed op hoe je het dagelijks leven ervaart en wat je nog kunt doen. Om hier makkelijker mee om te gaan, hebben we op verschillende gebieden tips verzameld. Hieronder lees je ze allemaal. Heb je zelf nog een tip over hoe je met ernstige zwangerschapsmisselijkheid en HG kunt omgaan? Mail ons dan middels het contactformulier.
- Blijf je herinneren dat HG een ziekte is die tijdens de zwangerschap opduikt, net als bekkeninstabiliteit, zwangerschapsvergiftiging of het HELPP-syndroom. Het zit niet tussen je oren, je bent niet gek aan het worden, je stelt je niet aan, je zoekt niet naar aandacht door over te geven, je hebt geen eetstoornis, je hebt wel last van een zwangerschapsziekte. Hyperemesis Gravidarum is ook als zodanig opgenomen in de database van Abstractde National Organization of Rare Disorders (de Nationale Organisatie van zeldzame stoornissen) in Amerika. Laat niemand je dus ook aanpraten dat HG geen ziekte is. Als je arts hier aan twijfelt, verwijs hem dan naar deze website.
- De allerbelangrijkste tip die we kunnen geven is: luister naar je lichaam! Neem de rust die je nodig hebt en probeer niet geforceerd de dingen te blijven doen die je normaal ook deed. Overgeefsessies zijn een aanslag op je lichaam en je hebt nu alle energie die je hebt voor je zelf nodig. Zet je leven dus een versnelling lager en voel je vooral niet schuldig als je je ziek meldt op je werk. Als je bij je ziekmelding aangeeft dat het om een zwangerschapsgerelateerde ziekte gaat, wordt je werkgever door het UWV gecompenseerd voor jouw salaris.
- HG heeft naast een grote impact op je lichaam, ook een grote impact op je geest. Er zullen hoogstwaarschijnlijk momenten komen dat je je afvraagt waarom je in vredesnaam zwanger wilde worden, dat je zo niet zwanger wilt zijn en dat je zelfs denkt aan een abortus. Dit zijn gedachtes die bij de meeste vrouwen die aan HG lijden een keer de kop op steken, denk dus vooral niet dat je niet normaal bent. Het is wel belangrijk om over dit soort dingen te praten met bijvoorbeeld je partner of je arts. Ook kun je overwegen om een doorverwijzing naar een psycholoog te vragen, deze kan je helpen dingen in perspectief te zien.
- Praten met andere vrouwen die HG hebben of hebben gehad helpt! Dit kan via onze besloten praatgroep op facebook.
- Naast schuldgevoelens om gedachtes dat je eigenlijk niet zwanger zou willen zijn zoals we hierboven aangaven, zorgt HG voor nog meer gevoelens van schuld, frustratie, angst en depressie. Dit kan komen door een grote verscheidenheid aan gedachtes en situaties. Je bent absoluut niet vreemd of raar als je deze gevoelens ervaart.
Het is wel heel belangrijk om voor jezelf te erkennen in welke situatie je zit en uit te zoeken welke gedachtes en gevoelens reel zijn en welke minder reel. We geven een voorbeeld: de waarheid omtrent jouw situatie kan zijn dat je zo ziek bent dat je naar het ziekenhuis moet omdat je een infuus nodig hebt en misschien sondevoeding. Deze zaken heb je nodig om de HG te behandelen. Dat dit niet leuk is, kan iedereen begrijpen en het is ook heel reel om je hier gefrustreerd over te voelen. Dat je hierdoor mensen tot last bent, is natuurlijk niet het geval. Als de rollen omgekeerd waren, had jij bijvoorbeeld ook met liefde voor je partner gezorgd. - Als je veel last hebt van geuren, maak je huis dan geurarm. Was met parfumloos wasmiddel en gebruik geurarme verzorgingsproducten (of gebruik doucheschuim met een essentiële olie die je prettig vind ruiken, citrus kan bijvoorbeeld helpen bij misselijkheid). Ga naar een andere kamer als er wordt gekookt en haal zelf geen dingen uit de koelkast.
- Zet een stoel of een kruk onder de douche als gewoon douchen te vermoeiend is. Op die manier kun je toch lekker douchen zonder al te moe te worden.
- Ga af en toe naar buiten (als dat lukt) en lucht je huis en je bed goed. Zo krijg je ook als je veel binnen zit, toch een frisse impuls. Verschoon (of laat verschonen) je bed ook regelmatiger dan je gewend bent, je transpireert meer doordat je HG hebt en dit komt dus ook in je beddengoed terecht.
- Als je niet veel kunt doen, kan het fijn zijn af en toe toch wat lichte activiteiten te ondernemen. Denk dan vooral aan dingen die je op de automatische piloot kunt doen. Voorbeelden zijn breien, handwerken, patchwork, legpuzzels en kleuren met potloden.
- Blijf de HG zien in de context van je zwangerschap. Hoe vreemd het voor een buitenstaander ook mag klinken, het is heel makkelijk om ‘te vergeten’ dat je zo ziek bent doordat je een kindje krijgt. Op dat moment zie je alleen nog de ziekte en vergeet je dat die zwangerschapsgerelateerd is. Als je je blijft herinneren dat je een kindje krijgt, dan kan het makkelijker zijn de HG te verdragen. Als dit voor jou helpt, zorg dan dat je echofoto’s van je kindje in de buurt hebt of andere dingen die je daar aan herinneren.
- Vraag om de hulp die je nodig hebt! Vaak willen mensen je wel helpen, maar hebben ze geen idee hoe. Hoewel het soms moeilijk kan zijn om om hulp te vragen, is het toch erg belangrijk omdat je je rust hard nodig hebt, zoals we ook bij de tweede tip al schreven. Bovendien kan het er voor zorgen dat je niet in een isolement raakt, je kunt nu immers minder makkelijk weg of je bent zelfs aan bed gebonden.
Je kunt mensen vragen echt iets specifieks voor je te doen, kijk voor inspiratie ook eens naar onze tips om het dagelijks leven makkelijker te maken, maar je kunt vrienden ook vragen om je gewoon af en toe gezelschap te houden. - Als de misselijkheid een beetje afneemt, kan het verstandig zijn om een verwijzing van de huisarts te vragen voor revalidatiefysiotherapie. Zo kun je er voor zorgen dat je je kracht en energie weer opbouwt zodat je de bevalling aan kunt. Een fysiotherapeut kan ook aan huis komen als je niet in staat bent om naar de praktijk te gaan.
- Ben je niet in staat om naar een zwangerschapscursus te gaan, dan kun je overwegen om individuele zwangerschapsbegeleiding te zoeken. Hiervoor kun je bijvoorbeeld terecht bij mensendiecktherapeuten, maar er zijn ook andere soorten individuele begeleiding tijdens de zwangerschap. Je kunt dit eventueel combineren met de revalidatiefysiotherapie. Er is ook een speciale online cursus Bijzonder Bevallen met HG. Meer informatie hierover kun je vinden op: Bijzonder Bevallen met HG
- Besteed aandacht aan tandverzorging. Door het constante overgeven hebben je tanden veel te lijden. Spoel na het overgeven je mond goed met water, maar poets je tanden niet direct. Door het overgeven wordt het glazuur van je tanden zachter waardoor het door het poetsen kan beschadigen. Wacht minstens een half uur na het overgeven voor je je tanden poetst. Als je geen munttandpasta meer kunt verdragen kun je proberen of je parodontax wel fijn vindt. Ook homeopathische tandpasta’s smaken niet naar munt en zou je kunnen uittesten. Die vind je vaak bij een reformwinkel. Als je die ook niet lekker vindt smaken, is een kindertandpasta ook nog een optie. Die smaken een beetje zoetig. Tips over tandverzorging van een preventie-assistente vind je hier.
- Als je last hebt van extreme zwangerschapsmisselijkheid/HG dan kan het voorkomen dat je moeite kunt hebben met het slikken van supplementen (vitaminen, mineralen etc). Het lukt vaak niet om deze – soms grote- pillen weg te krijgen. En als je de supplementen dan wel wegkrijgen spugen vrouwen het ook in een mum van tijd weer uit. Vrouwen zijn dan vaak genoodzaakt om te stoppen en voelen zich erg schuldig. Het nemen van supplementen blijft wel belangrijk. Naast het foliumzuur en de vitamine D is het ook belangrijk om onder andere calcium binnen te krijgen en voldoende vitamine B6. Het niet nemen van supplementen KAN een tekort opleveren. HG diëtist Laura Kool van Dietistenpraktijk Novita kan jou hier meer over vertellen. Je kunt onder andere kiezen voor dauwtabletten, spray of een gel
- Als je naar de verloskundige, huisarts of gynaecoloog moet, ga dan bij voorkeur niet alleen. Het is soms lastig om alles wat je zorgverleners aangeven te onthouden, een tweede persoon bij het gesprek kan je hier bij helpen. Ook kan deze persoon je helpen om duidelijk te maken hoe je je voelt en welke impact de HG op jouw leven heeft.
Het is verder ook verstandig om voordat je naar de dokter gaat een overzichtje te maken van hoe vaak je in de afgelopen 24 uur hebt overgegeven, of je nog wat kunt eten en drinken en of je veel episodes van misselijkheid hebt gehad. Dit geeft de dokter een idee van de ernst van je symptomen en kan helpen om de juiste zorg te krijgen. - Het is niet erg om af en toe boos te zijn omdat je je niet fijn voelt of omdat alles zo anders gaat dan je je had voorgesteld. Het is beter om deze gevoelens te uiten, dan om ze op te bottelen. Maar vergeet niet om ook stil te staan bij de dingen die wel goed gaan of die je wel fijn vindt.
- Hoewel het moeilijk voor te stellen is, is het na je zwangerschap soms moeilijk om je te herinneren wat er op sommige punten in je zwangerschap gebeurde en hoe je je daar bij voelde. Het kan daarom fijn zijn om iets van een dagboek bij te houden. Op de momenten dat je je echt heel ziek voelt, kan dit te veel zijn. Maar er zullen ook momenten komen dat je dit wel kunt doen. Ook kun je aan je partner vragen dingen voor je op te schrijven. Dat kan ook alleen een enkel woord of een gevoel zijn.
- Hoewel sommige mensen met HG niet goed tegen fel licht kunnen, helpt buiten in de zon zijn andere mensen met HG soms om de misselijkheid beter te hanteren. Voordeel van even buiten zijn, is ook dat je bed of huis dan even kan luchten (of schakel iemand in om meteen je bed even te verschonen!) en het is een goede manier om vitamine D binnen te krijgen, zonlicht zorgt namelijk voor aanmaak van vitamine D in het lichaam.
- Neem de tijd om, eventueel met hulp van je partner, een geboorteplan te schrijven. Hierin kun je duidelijk maken hoeveel last je hebt van HG en wat jouw specifieke problemen zijn. Op de website van de KNOV vind je tips voor het schrijven van een geboorteplan en kun je een voorbeeld geboorteplan invullen.
Een zwangerschap met HG is zwaar, niet alleen voor de vrouw in kwestie maar ook voor haar partner en familie. Het is moeilijk voor te stellen hoe iemand met HG zich moet voelen. Je kunt het een beetje vergelijken met de klachten van een voedselvergiftiging of een stevige griep, maar dan enkele weken tot maanden.
Als partner zie je je vrouw/vriendin steeds zwakker worden. Je ziet haar worstelen met voeding, maar ook met de nare gevoelens die bij HG komen kijken. Schuldgevoel, angst, verdriet en boosheid komen veel voor bij HG en zijn normale gevoelens. Het kan zijn dat je vrouw/vriendin uit pure wanhoop aangeeft de zwangerschap niet meer aan te kunnen en zelfs de zwangerschap wil beeindigen. Ook deze gevoelens komen veel voor bij een zwangerschap met HG. Het is belangrijk dat je hier samen veel over praat, probeer uit te vinden waar de gedachten van je vrouw/vriendin naar toe gaan en probeer haar te begrijpen. Schakel eventueel hulp in van een psycholoog of maatschappelijk werker, je hoeft je hier niet voor te schamen! Probeer zoveel mogelijk positief te blijven. Praat ook met anderen, zodat je zelf ook je verhaal kwijt kan, het is niet makkelijk om zolang zo intensief voor iemand te moeten zorgen.
Ook in praktische zaken zie je de gevolgen van HG. Veel vrouwen met HG zijn bijvoorbeeld overgevoelig voor geuren en enkelen kunnen hun partner niet in de buurt verdragen, dit is vooral vervelend bij het slapen gaan. Probeer dit niet als een afwijzing te zien, maar als een symptoom van de HG. Je vrouw/vriendin heeft hoe dan ook je steun hard nodig.
Hieronder geven we nog enkele tips voor partners.
- Overweeg zorgverlof aan te vragen bij je werkgever, je hebt hier recht op als je langdurig moet zorgen voor een ziek familielid. Er zijn twee varianten:
- Kortdurend zorgverlof
- Langdurend zorgverlof
Via de website van Rijksoverheid vind je uitgebreide informatie wat voor jou van toepassing is: Zorgverlof aanvragen
- Vraag hulp in de omgeving. Mensen willen wel vaak helpen maar weten niet hoe. Wat kleine taakjes in huis overnemen, of een boodschap mee laten brengen kan al veel schelen.
- Vraag aan je vrouw/vriendin waar zij behoefte aan heeft, welke hulp heeft ze van je nodig, waar wil ze graag over praten etc. .
- Geef een seintje als je gaat koken, zo kan je vrouw/vriendin zich even terugtrekken om reactie op kookluchten te voorkomen. Is de overgevoeligheid voor geuren extreem, overweeg dan kant en klare magnetronmaaltijden, deze geven beduidend minder geur af.
- Maak klaar waar je vrouw/vriendin op dat moment trek in heeft, ook al bestaat de kans dat ze niet meer wil als het klaar is. Neem het haar niet kwalijk, ze kan zich binnen enkele ogenblikken veel beter of slechter voelen. Voel je ook niet schuldig als hetgeen je net voor haar hebt klaar gemaakt met dezelfde snelheid weer naar buiten komt. Dit komt niet doordat jij iets verkeerd hebt gedaan, maar omdat de HG opspeelt. Soms zie je dat als vrouw zelf ook niet aankomen.
- Ga zoveel mogelijk leuke dingetjes doen als je vrouw/vriendin een opleving heeft. Het zal misschien maar kort zijn, maar het werkt toch verfrissend. Even een kleinigheid voor de baby aanschaffen, of een korte wandeling.
- Als je vrouw/vriendin in het ziekenhuis ligt, neem dan af en toe wat kleins mee voor haar en/of voor de baby. Dat kan haar wat houvast geven op momenten dat ze alleen is. Vraag ook aan familie en vrienden of ze misschien af en toe een kaartje kunnen sturen, het idee dat mensen met je meeleven is erg prettig als je zo ziek bent.
- Zorg dat je af en toe ook wat leuks voor jezelf kan doen, bijvoorbeeld sporten of naar een vriend. Voel je hier niet schuldig over. Je hebt dit nodig om nieuwe energie te verkrijgen zodat je er weer voor haar kunt zijn.
- Lees je in over HG, als het gaat om contact met zorgverleners (gynaecologen, verloskundigen, huisartsen) dan zul je vaak zelf het woord moeten doen. Je vrouw/vriendin is hier soms niet meer goed toe in staat en kan door de uitdrogingsverschijnselen soms zelf niet meer in de gaten hebben hoe ernstig haar symptomen zijn. Als je het gevoel hebt dat dit speelt, aarzel dan niet en neem contact op met jullie zorgverlener, ook als het midden in de nacht is!
Ben je benieuwd hoe de ervaringen van andere partners van HG dames zijn? Dan kun je ook terecht in onze praatgroep speciaal voor de partners van HG dames:
HG kan voor kinderen een angstaanjagende ervaring zijn. Ze zien ineens dat hun moeder erg ziek is en misschien wel met infuus en sondevoeding in het ziekenhuis ligt en dat soms voor langere tijd, maar echt begrijpen wat er aan de hand is doen ze niet. En ook al zou je willen van niet, je kinderen zullen merken dat er iets aan de hand is. Het is daarom verstandig om op het niveau van je kind uit te leggen wat er aan de hand is, waarom dit zo is en dat het tijdelijk is. Om dit bij je kinderen door te laten dringen, is het belangrijk om ze dit te blijven vertellen. Je zou hierbij een kinderboek over HG kunnen gebruiken als hulpmiddel.
‘Mama is het spuugzat!’ is een Nederlandstalig kinderboek (geschreven door Suzan van Velthoven en geïllustreerd door Maroucha Krouwel) dat kinderen inzicht geeft in wat er allemaal kan spelen bij hun moeder wanneer zij last heeft van HG. Het boek kan helpen bij het voorbereiden op een nieuwe zwangerschap waarin mama mogelijk (weer) ziek zal zijn, maar natuurlijk ook wanneer mama al zwanger en ziek is. Het boek geeft kinderen met het verhaal en de bijbehorende illustraties een duidelijke maar simpele uitleg over wat HG is en over wat de gevolgen zijn voor mama, papa en het reeds aanwezige kind zelf.
‘Mama has hyperemesis gravidarum‘ van Ashli Foshee McCall en ‘How to be a HG Hero’ van Caitlin Dean zijn Engelstalige kinderboeken over dit onderwerp.
Het Nederlandstalig kinderboek ‘Weet jij wat het wordt’ van Charissa Doelwijt nodigt gezinnen uit om over de zwangerschap te praten en hierin speelt misselijkheid en overgeven ook een rol. Zelf een boekje maken (misschien samen met je kind) kan natuurlijk ook. Het kan zijn dat je kind zich beter voelt in de situatie als ze op hun manier kunnen helpen. Misschien met opruimen of met koken. Maar vergeet niet dat kinderen ook vooral kind moeten kunnen zijn. Als vrouw met HG lukt zoiets vaak niet, en ook de partner heeft daar soms geen tijd of even geen puf voor (wat heel begrijpelijk is), dan kunnen ze wellicht bij vriendjes spelen of gaan logeren bij opa en oma of oom en tante.
Wat soms gebeurt als kinderen hun moeder vaak zien overgeven, is dat ze dit gedrag gaan kopiëren door zelf net te doen alsof ze moeten overgeven. Dit is normaal gedrag voor kinderen in deze situatie, maar het kan voor de ouders wel confronterend zijn om dit te zien. Probeer uit te leggen waar het overgeven bij jouzelf vandaan komt en dat dit gebeurt omdat je ziek bent, maar besteed verder niet te veel aandacht aan dit soort gedrag. Win bij dit soort zaken eventueel advies in bij een zorgprofessional zoals het consultatiebureau of een centrum voor jeugd en gezin.
