Welkom op de informatiepagina voor zorgprofessionals van Stichting ZEHG. Uit de ervaringsverhalen die wij van vrouwen met HG krijgen, blijkt dat er al veel goed gaat in de manier waarop zorgverleners omgaan met vrouwen die kampen met (ernstige) zwangerschapsmisselijkheid of hyperemesis gravidarum. Helaas is er ook nog ruimte voor verbetering. En dat is een mooie kans, want hoe zorgverleners omgaan met deze vrouwen heeft een groot aandeel in hoe vrouwen met (ernstige) zwangerschapsmisselijkheid en HG hun ziekte periode ervaren. Daarom zetten we hier informatie neer die zorgverleners kunnen gebruiken als ze vrouwen met HG behandelen. Ook geven we tips om met deze vrouwen en hun familie om te gaan, tips die door deze vrouwen zelf zijn aangereikt.
Hyperemesis gravidarum
Hyperemesis gravidarum (HG) is een ernstige vorm van misselijkheden en braken in de zwangerschap. HG onderscheidt zich van ‘normale’ zwangerschapsmisselijkheid door enerzijds de ernst van de klachten, anderszijds doordat de aandoening samengaat met langdurig onvoldoende orale intake, gewichtsverlies, dehydratie en elektrolytstoornissen (met name hyponatriëmie en hypokaliëmie) BRON
HG treedt bij 0.2 – 3.6 % van de zwangeren op, en is de voornaamste oorzaak van een ziekenhuisopname in de eerste helft van de zwangerschap BRON. Deze aandoening kan nadelige effecten hebben op de gezondheid van de zwangere en kan een grote impact hebben op het dagelijks functioneren en kwaliteit van leven BRON. De gevolgen kunnen zo groot zijn dat een gewenste zwangerschap wordt afgebroken BRON. Daarnaast zijn er aanwijzingen dat HG ook negatieve gevolgen heeft voor de gezondheid van het (ongeboren) kind. Risico’s en gevolgen voor zowel moeder en kind leest u onder ‘Risico’s en gevolgen HG‘.
Er is op dit moment geen test om de diagnose HG te stellen of de ernst te meten. HG wordt gediagnosticeerd op basis van het klinisch beeld. De internationale consensus over de definitie van HG luidt als volgt:
• Characterized by severe nausea and/or vomiting
• Inability to eat and/or drink normally
• Strongly limits daily activities
Signs of dehydration were deemed contributory but not mandatory for the definition for HG (Appendix L)
De definitie die op dit moment voornamelijk voor HG aangehouden wordt is als volgt: HG is een potentieel levensbedreigende zwangerschapsaandoening, gekenmerkt door gewichtsverlies, ondervoeding, uitdroging en verlies van functioneren in het dagelijks leven door extreme misselijkheid en/of braken, en kan op langer termijn gevolgen hebben voor de gezondheid van moeder en baby(‘s).
Daarnaast schrijft Pregnancy Sickness Support het volgende over diagnostisering:
When diagnosing NVP and HG it is important to rule out other potential causes of nausea and vomiting particularly where symptoms start after the first trimester or where epigastric pain is present. In such cases investigations may be required to rule out other serious conditions such as peptic ulcer, appendicitis, gastro-intestinal obstruct, urinary tract infection to name but a few.
In tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt, is er geen verband tussen ketonurie en de ernst van HG. Bovendien is ketonurie geen graadmeter voor dehydratie. Het meten van ketonen in de urine heeft dan ook geen toegevoegde waarde bij de diagnostiek of het vaststellen van de ernst van HG. BRON Onder ‘Rehydratie‘ vindt u meer informatie over ketonurie en dehydratie. Gebruik eventueel de Rhodes Index of Vomiting, Nausea and Retching om de ernst van de misselijkheid helder te krijgen.
Tot nu toe is de etiologie van HG onbekend, er is wel een vermoeden van een multifactoriële oorzaak.
hCG en afwijkende placentaire groei en ontwikkeling
Er wordt gedacht dat stijgende levels van hCG misselijkheid en HG via verschillende wegen kunnen veroorzaken, bijvoorbeeld door de stijging van andere hormonen zoals schildklierhormonen en estradiol. Hoewel de meerderheid van de studies over de link tussen hCG en HG een positieve associatie beschrijven, is er door het verschillende gebruik van definities en uitkomstmaten een beperkte mogelijkheid een meta-analyse uit te voeren en blijven de uitkomsten twijfelachtig. BRON
Hoge levels hCG in het tweede trimester worden mogelijk veroorzaakt door abnormale placentatie. Bolin et al vond in een studie een associatie met placentale afwijkingen en HG.
Helicobactor pylori-infectie
Een meta-analyse uit 2015 suggereert dat een Helicobactor pylori-infectie geassocieerd wordt een verhoogd risico op HG:
”In conclusion, our meta-analysis suggested that there was a strong association between H. pylori infection and HG, allowing us to conclude that H. pylori should, therefore, be considered as one of the risk factors of HG. Screening for H. pylori should be added to the investigations for HG, especially in the developing countries. Appropriate therapeutic regimens for eradication of H. pylori could be considered to relieve the symptoms of HG in some intractable cases.”
In de afgelopen jaren zijn er nieuwe inzichten gekomen, hierdoor wordt er nu ook gedacht aan een genetische factor in de oorzaak van HG.
Erfelijk bepaald
Meerdere onderzoeken laten zien dat de ernst en de duur van misselijkheid en braken in de zwangerschap in sterke mate erfelijk wordt bepaald. BRON
Vrouwen met een moeder die HG heeft gehad, hebben zelf een drie keer zo grote kans om de aandoening te ontwikkelen. BRON
Het GDF15- en IGFBP7-gen
In Koot, M. H. (2019). Hyperemesis gravidarum: Definition, treatment, prognosis and offspring outcome wordt het volgende geschreven over GDF-15 en IGFBP7:
”Recentelijk werd in een genoombrede associatiestudie een verband gevonden tussen genetische varianten van het GDF15- en IGFBP7-gen en HG. BRON In een andere studie werd gevonden dat zwangeren met ernstige klachten van misselijkheid en braken een verhoogde serumconcentratie van GDF15 hadden. BRON GDF15 is een hormoon dat een effect heeft op de eetlust en wordt sterk tot expressie gebracht in trofoblastcellen van de placenta. GDF15 werd eerder geïdentificeerd als een belangrijke factor in het ontstaan van kankercachexie, die gekenmerkt wordt door misselijkheid, gewichtsverlies en spierverval.” BRON
Toekomstig research is nodig om het verband tussen GDF15 en HG verder te onderzoeken.
Risicofactoren
Een literatuurstudie van Ismail en Kenny (2007) laat verschillende risicofactoren bij HG zien: vrouwen met HG zijn onder andere gemiddeld genomen jonger, zijn vaker niet-rokers, hebben vaker een tweelingenzwangerschap en hebben vaker een geschiedenis met psychische stoornissen. Andere risicofactoren voor hyperemesis gravidarum zijn een eerder doorgemaakte hyperemesis gravidarum zwangerschap, molazwangerschap, nullipariteit, lage sociaaleconomische status, niet-Westerse achtergrond, druggebruik, pre-existente hypertensie en diabetes mellitus. BRON
Psychische oorzaak?
Het idee dat HG veroorzaakt wordt door psychische problemen is inmiddels achterhaald. HG wordt door allerlei instanties als zwangerschapsaandoening aangemerkt. Soms wordt toch getracht achter een mogelijk ‘trauma’ te komen, wat ten grondslag zou liggen aan de HG. Vrouwen worden hier emotioneel van, waardoor ze vaak juist op dat moment gaan overgeven. Iets wat dan weer als teken wordt gezien dat dit psychische probleem de oorzaak is van de HG. Het is echter zo dat HG verergert als vrouwen heftige emoties (zowel negatieve als positieve) ervaren, ‘beschuldigd’ worden van een onbekend emotioneel trauma zal dus in veel gevallen zorgen voor overgeefsessies, ook als van enig trauma geen sprake is. Meer informatie hierover, is te lezen in het volgende artikel van Dr Margaret O’Hara.
Behandeling en begeleiding
Op 9-1-2025 is de landelijke richtlijn voor de behandeling van Hyperemesis Gravidarum gelanceerd. Dit initiatief is geïnitieerd door de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie. De richtlijn is ontwikkeld door een multidisciplinaire commissie met experts uit de gynaecologie, verloskunde, psychiatrie en huisartsgeneeskunde. Stichting ZEHG heeft waardevolle bijdragen geleverd vanuit het perspectief van de patiënt.
Deze richtlijn, gebaseerd op wetenschappelijk bewijs, biedt de beste zorg voor patiënten met Hyperemesis Gravidarum.
De volgende onderwerpen worden behandeld:
- Het gebruik van de PUQE-score naast de anamnese om de ernst van Hyperemesis Gravidarum te classificeren.
- De waarde van ketonurie bepaling bij zwangeren voor het bepalen van de ernst van Hperemesis Gravidarum.
- De rol van eerste anti-emetica in de behandeling van zwangeren met Hyperemesis Gravidarum.
- De rol van aanvullende en gecombineerde medicamenteuze behandelingen bij zwangeren met Hyperemesis Gravidarum.
- De rol van niet-medicamenteuze behandelingen bij zwangeren met Hyperemesis Gravidarum.
- De effectiviteit van verschillende rehydratiebehandelingen bij zwangeren met Hyperemesis Gravidarum.
- De rol van sondevoeding bij zwangeren met Hyperemesis Gravidarum.
- Het gebruik van tromboseprofylaxe in de behandeling van zwangeren met Hyperemesis Gravidarum.
- De mogelijke rol van een psychiater of psycholoog voor vrouwen met (een voorgeschiedenis van) Hyperemesis Gravidarum.
- Preconceptionele counseling voor vrouwen met een voorgeschiedenis van Hyperemesis Gravidarum.
- De organisatie van de zorg voor patiënten met Hyperemesis Gravidarum.
Voor wie is deze richtlijn bedoeld?
Deze richtlijn is bedoeld voor alle zorgverleners die betrokken zijn bij de zorg voor patiënten met Hyperemesis Gravidarum, zowel in de eerste, tweede als derde lijn.
Voor huisartsen zijn de NHG-Standaard Zwangerschap en kraamperiode en de NHG-Standaard Preconceptiezorg leidend.
Zorgprofessionals kunnen HIER de richtlijnen vinden
Risico’s en gevolgen HG
Onderzoek laat zien dat HG naast lichamelijk impact, ook invloed heeft op het dagelijks functioneren en de kwaliteit van leven van de (aanstaande) moeder. Daarnaast zijn er aanwijzingen dat HG nadelige effecten kan hebben op de gezondheid van het (ongeboren) kind.
Mogelijke foetale complicaties van HG:
- Vroeggeboorte
- Aangeboren hartafwijkingen
- Integumentum afwijkingen
- Laag geboortegewicht
- Kortere lichaamslengte
- Niet ingedaalde testikels (cryptorchidism)
- Heupdysplasie
- Neurologische sequelae
- Skeletafwijkingen
- Perinatale sterfte
- Gedrags- en emotionele stoornissen
- Sensory Processing Disorder
Posttraumatische stressstoornis
HG heeft niet alleen een grote impact op de kwaliteit van leven voor de moeder tijdens de zwangerschap, bijna 20% van de vrouwen houdt een posttraumatisch stressstoornis over aan een HG zwangerschap. BRON
Suïcidaliteit en suïcidale gedachten
Een recente studie onder 5071 Engelse vrouwen met HG concludeerde dat 31.2% van deze vrouwen tijdens hun zwangerschap suïcidaliteit of suïcidale gedachten ervaarden.
Impact
Hyperemesis gravidarum wordt door zwangere vrouwen als een onbegrepen fenomeen ervaren. Onderzoek naar de psychische klachten bij vrouwen met HG is uitgevoerd door o.a. Koken e.a. (2008) Zij menen dat angst en depressie de ernst van misselijkheid en overgeven in de vroege zwangerschap doet verergeren. Tan e.a. (2010) menen echter dat de richting van het verband niet duidelijk is en verklaren uit hun onderzoeksresultaten dat angst en depressie waarschijnlijker een gevolg zijn van HG en niet de oorzaak.
Opvallend is dat het allemaal correlationele studies betreft. Psychische klachten worden bij vrouwen gemeten op het moment dat ze zwanger zijn en HG ervaren. Door onderzoek op een dergelijke manier uit te voeren, blijft het onbegrepen of dergelijke klachten een oorzaak of een gevolg zijn van HG. Het is begrijpelijk dat vrouwen dankzij HG minder goed in hun vel zitten. Tan e.a. menen zelfs dat vrouwen met HG zich angstiger en depressiever voelen dan vrouwen die een maand na hun miskraam zitten. HG heeft begrijpelijk een grote impact waardoor het niet onlogisch is dat vrouwen dankzij deze ziekte psychische klachten ervaren. Tan e.a. vonden bijvoorbeeld dat werkende vrouwen met HG meer last hadden van angst dan niet-werkende vrouwen. Zij wijten dit aan stress die de vrouwen ervoeren omdat zij tegen of over het maximum aantal ziektedagen zaten dat ze konden opnemen. Om wel goed te kunnen aantonen waar HG door wordt veroorzaakt of verergerd, is er longitudinaal onderzoek nodig. Vrouwen moeten voordat ze zwanger raken, worden gemeten op een aantal factoren zodat er beter een relatie kan worden gelegd met een eventueel toekomstig ziektebeeld.
Ismail en Kenny menen dat hyperemesis gravidarum onbegrepen is en dat meer onderzoek nodig is. Zij vinden dat HG meer als een syndroom moet worden benaderd met een complex systeem aan biologische, psychologische en sociaal-culturele factoren. Zodat er in de toekomst hopelijk een effectievere behandeling kan worden aangeboden.
Onderschat de impact van hyperemesis gravidarum niet
In Women’s perspectives on the management and consequences of hyperemesis gravidarum werden 107 vrouwen geïnterviewd die zwanger waren of zwanger waren geweest (korter dan twee jaar geleden) en HG hadden. Uit dit onderzoek bleek dat de psychosociale gevolgen voor deze vrouwen groot zijn. De helft van de vrouwen voelde zich niet serieus genomen voelde door de huisarts of verloskundige, 19% van deze vrouwen veranderde zelfs van huisarts door onvrede over de begeleiding, en pas laat in de zwangerschap werd medicatie gestart; van de vrouwen die met ziekteverlof ging, kreeg 54,5% nog geen medicamenteuze behandeling. HG is zeldzaam en in dit onderzoek werd een geselecteerde groep vrouwen geïnterviewd: toch kan er geconcludeerd worden dat het belangrijk is de klachten serieus te nemen en op tijd medicamenteuze behandeling te starten. Ook Huisarts & Wetenschap schonk aandacht aan dit onderzoek en adviseerde huisartsen het volgende: ”De NHG-Standaard Zwangerschap en kraamperiode adviseert meclozine als middel van eerste en metoclopramide als middel van tweede keus. Beide middelen kunnen veilig worden gebruikt in de zwangerschap. Verwijs bij hyperemesis.”
Psychosociale statistieken
- 76.0% reported changes in their plans for future childbearing.
- 19.4% developed a fear of pregnancy, and some specifically developed a fear of having sex.
- 34.8% changed their mind regarding or considered limiting the number of children they planned to conceive.
- 28.7% of women reported that their health-care providers were either uncaring or did not understand.
- Several used adoption or surrogacy to reach their family goals or increased the spacing of their pregnancies.
- 15.2% voluntarily terminated at least one pregnancy because of HG.
- 6.7% reported serious psychological sequelae from their HG experience.
Bron: https://www.nature.com/articles/7211906
Een van de meeste ernstige complicaties zijn neurologische complicaties veroorzaakt door ondervoeding en elektrolytstoornissen. BRON
Preventie wordt het best bereikt d.m.v.:
- Effectieve anti-emetica
- Lab monitoring
- IV nutriënt suppletie
- Zorgvuldige rehydratie
Neurologische Complicaties: Centrale & Extra pontiene myelinolyse (Osmotic Demyelination Syndrome, ODS)
”Centrale pontiene myelinolyse is een neurologische aandoening waarbij de myelineschede van neuronen in de pons aangetast is. De aandoening kan veroorzaakt worden door een te snelle correctie van een verlaagde natriumspiegel. Een variant van deze aandoening is extrapontiene myelinolyse waarbij het cerebellum, basale ganglia, capsula interna, het corpus callosum gedemyeliniseerd raakt. Beide vormen worden opgevat als osmotisch demyeliniseerde aandoeningen. Beide aandoeningen kunnen gelijktijdig optreden.” BRON
Neurologische Complicaties: Syndroom van Wernicke
Wernicke-encefalopathie is een ernstige stoornis in de hersenen, veroorzaakt door een absoluut tekort aan vitamine B1 (Thiamine) Bij adequate en tijdige toediening van vitamine B1 (thiamine) is deze levensbedreigende aandoening reversibel. BRON
Case Study HER Foundation
In 2015 publiceerde de HER Foundation een Case Study on HG and WE/CPM/EPM for recommendations on identification, prevention and treatment,
hierin kunt u meer lezen over deze neurologische complicaties, hoe deze te herkennen en (preventief) te behandelen.
Thiamine
Neurologische complicaties worden meestal veroorzaakt voor vitamine deficiënties, met name thiamine (vitamine B1) deficiëntie, aangezet door toediening van glucose-bevattende vloeistoffen voordat deficiënties gecorrigeerd zijn.
Daarnaast is de veronderstelling dat vrouwen met totale parenterale voeding (TPV) geen Wernicke’s Encephalopathy (WE) kunnen ontwikkelen onjuist. TPV bevat vaak geen compleet vitamine-profiel en deze vrouwen lopen nog steeds risico. Zelfs een MVI (Multi Vitamin Infusion) bevat maar 6 mg thiamine terwijl er een veel hogere dosis wordt geadviseerd aan vrouwen met HG: een minimum van 100 mg thiamine dagelijks via infuus.
Dosering
Bij symptomen van WE, nog hogere doses zijn cruciaal bij het voorkomen van ernstige complicaties. Doses thiamine tot 1000 mg per dag voor 5 dagen tot 3 weken worden hier geadviseerd als behandeling voor WE, gevolgd door een orale dosering van 50-250 mg thiamine per dag voor minstens 6 weken, maar langer wanneer de cliënt een verminderde orale intake blijft houden.
Relevante publicaties:
PubMed 20220320: Long-term health outcomes of children born to mothers with hyperemesis gravidarum
eMedicine.com: Wernicke Encephalopathy
MEDLINEplus Medical Encyclopedia: Wernicke-Korsakoff syndrome
MR imaging findings in alcoholic and nonalcoholic acute Wernicke’s encephalopathy: a review.
Hyperemesis gravidarum werd in een meta-analyse uit 2011 geassocieerd met een groter risico op een laag geboortegewicht (<2500 gram) en vroeggeboorte (<37 weken) BRON Met name vrouwen met HG die onvoldoende aankomen in de zwangerschap (<7kg) of bij wie klachten aanhouden tot en met het tweede trimester lijken een grotere kans op negatieve geboorte uitkomsten te hebben. BRON 1 BRON 2
Uit eerder onderzoek van Veenedaal en Van Oppenraaij bleek al dat HG is geassocieerd met een laag geboortegewicht en prematuur en dysmatuur geboren baby’s. Samen met het Hongerwinter onderzoek en het onderzoek van Fejzo blijkt dat een zwangerschap gekenmerkt door HG ernstige gevolgen kan hebben voor de baby die daaruit geboren wordt. Daarmee wordt vroege, adequate en multidisciplinaire behandeling van HG noodzaak. Verloskundigen en artsen kunnen vrouwen die aan deze ziekte lijden niet langer negeren. Hen niet of niet goed behandelen betekent hun baby risico laten lopen.
Onderzoek door Marlena Fejzo van de Universiteit van Californië toont aan dat baby’s geboren bij vrouwen die tijdens de zwangerschap met extreme misselijkheid en overgeven kampten een ruim 3 keer grotere kans hebben op neurologische ontwikkelingsstoornissen. Het gaat bijvoorbeeld om aandacht-stoornissen, leerproblemen, sensorische stoornissen en vertragingen bij taal en spraak ontwikkeling.
Fejzo vond dat vooral baby’s van vrouwen waarbij symptomen van HG al zeer vroeg in de zwangerschap optraden risico liepen op neurologische ontwikkelingsstoornissen. Behandeling van HG met bijvoorbeeld medicijnen bleek geen rol te spelen.
De precieze oorzaak van de neurologische ontwikkelingsstoornissen werd niet ontdekt. Fejzo wijst naar een aantal mogelijkheden zoals afwijkingen in de zwangerschapshormonen, hormonale veranderingen door extreme stress in verband met HG of het gebrek aan vitamines en ondervoeding bij de moeder door HG.
Een meta-analyse toonde aan dat kinderen van moeders met HG een verhoogde kans hadden op het ontwikkelen van een angststoornis (OR 1.74), slaapstoornis (OR 2.94) en mogelijk teelbalkanker (OR 1.60, tekenen van heterogeniteit op basis van 95% voorspellingsinterval: 0.83-3.08). Uit een narratieve synthese bleek dat maternale HG geassocieerd was met een verhoogd risico op neurologische ontwikkelingsstoornissen bij kinderen, waaronder autismespectrumstoornis en aandachtstekort (hyperactiviteit)stoornis. Er werden geen consistente verbanden gevonden tussen HG tijdens de zwangerschap en de cardiometabole uitkomsten van kinderen.
Bron: Nijsten, K. (2022). Hyperemesis gravidarum: Maternal and neonatal future health – Chapter 8
Een meta-analyse toonde aan dat kinderen van moeders met HG een verhoogde kans hadden op het ontwikkelen van een angststoornis (OR 1.74), slaapstoornis (OR 2.94) en mogelijk teelbalkanker (OR 1.60, tekenen van heterogeniteit op basis van 95% voorspellingsinterval: 0.83-3.08). Uit een narratieve synthese bleek dat maternale HG geassocieerd was met een verhoogd risico op neurologische ontwikkelingsstoornissen bij kinderen, waaronder autismespectrumstoornis en aandachtstekort (hyperactiviteit)stoornis. Er werden geen consistente verbanden gevonden tussen HG tijdens de zwangerschap en de cardiometabole uitkomsten van kinderen.
Bron: Nijsten, K. (2022). Hyperemesis gravidarum: Maternal and neonatal future health – Chapter 8
Het Hongerwinter onderzoek dat uitgevoerd werd door het Amsterdam UMC wees op mogelijke problemen bij baby’s die tijdens de zwangerschap waren blootgesteld aan ondervoeding bij de moeder. Zij hebben op latere leeftijd kans om verschillende lichamelijke klachten te ontwikkelen, zoals hart- en vaatziekten, longziekten of suikerziekte.
Research laat een inconsistent beeld zien in de lange termijn gevolgen van vroegtijdige ondervoeding in de zwangerschap. Sommige onderzoeken zien geen gevolgen hiervan bij het kind, anderen concluderen een verhoogd risico op psychiatrische-, stofwisselings- en hart- en vaatziekten. Kinderen van vrouwen die veel stress ervaren tijdens en/of geïmmobiliseerd zijn door zwangerschap hebben een verhoogd risico op sensorische integratie stoornissen, deels te wijten aan cortisol exposure en een onderontwikkeld vestibulaire systeem.
Dr. Kelly Nijsten van het Amsterdam UMC deed ook onderzoek naar de lange termijn gevolgen van kinderen van moeders met HG. Systematische review toonde aan dat maternale hyperemesis gravidarum geassocieerd is met kleine toenames in nadelige gezondheidsresultaten bij kinderen, waaronder neurologische ontwikkelingsstoornissen, psychische stoornissen en mogelijk teelbalkanker, hoewel het bewijs is gebaseerd op paar studies van lage kwaliteit.
Trefwoorden: autismespectrumstoornis; cardiometabole risicofactoren; dyssomnieën; hyperemesis gravidarum; langetermijneffecten; meta-analyse; neurologischeontwikkelingsstoornissen; systematische review; testiculaire neoplasmen.
- Nature, Dec 13, 2023″ GDF15 linked to maternal risk of nausea and vomiting during pregnancy
- NewScientist, June 8, 2023: We finally know what causes morning sickness
- PubMed 20220320: Long-term health outcomes of children born to mothers with hyperemesis gravidarum
- PubMed Research -WES uncovers new variants in GDF15 associated with hyperemesis gravidarum
- Termination of wanted pregnancy and suicidal ideation in hyperemesis gravidarum: A mixed methods study
- PubMed Research on Fetal Programming and Malnutrition
- PubMed Research on Prenatal Famine
- PubMed Research on Maternal Stress and Fetal Impact
- PubMed Research on Antiemetic Safety
- PubMed Research on Medication Safety in Pregnancy
- PubMed Research on Outcomes of Pregnancies Complicated by Nausea and Vomiting
- Recurrence, postponing pregnancy, and termination rates after hyperemesis gravidarum: Follow up of the MOTHER study
Praktische tips voor zorgprofessionals
Hieronder een overzicht van een aantal praktische zaken, zoals presentaties, downloads en tips om de hulpverlening voor vrouwen met hyperemesis gravidarum nog meer te optimaliseren.
Vrouwen met ernstige zwangerschapsmisselijkheid en/of hyperemesis gravidarum kunt u verwijzen naar onze website (www.zehg.nl) of wijzen op de besloten praatgroep op Facebook. Lotgenotencontact voor zwangeren die kampen met (ernstige) zwangerschapsmisselijkheid en/of HG is erg waardevol en kan zelfs vermindering van klachten geven. Herkenning en erkenning door middel van lotgenotencontact kan ervoor zorgen dat stressniveaus dalen en psychische problemen en stoornissen ten gevolge van HG verminderen of zelfs voorkomen worden.
In samenwerking met Stichting ZEHG organiseert verloskundige Marjolein Houben (Just Grow) een geaccrediteerde bijscholing over het onderwerp hyperemesis gravidarum. Tijdens de scholing komt u meer te weten over o.a. de definitie, oorzaak, diagnose, gevolgen, behandeling, ervaring pte, zorgplan en handvaten voor een evt. volgende zwangerschap.
Op deze pagina vindt u uitgebreide informatie over deze trainingen.
International Colloquium on Hyperemesis Gravidarum
Tweejaarlijks congres over hyperemesis gravidarum
Elke twee jaar wordt er een internationaal colloquium over hyperemesis gravidarum georganiseerd door The International Collaboration for Hypermesis Gravidarum Research: een werkgroep bestaande uit patiëntenverenigingen en clinici.
In 2019 hoste Stichting ZEHG het 3e ICHG in Amsterdam en bracht de meest toonaangevende researchers en vooraanstaande medici op het gebied van hyperemesis gravidarum samen om op de hoogte gesteld te worden van de laatste onderzoeksresultaten en innovatieve behandelmethoden voor deze complexe aandoening. Op de ICHG website vindt u alle presentaties terug.
Tijdens ICHG 2019 (International Colloquium on Hyperemesis Gravidarum) in Amsterdam presenteerde een aantal internationale zorgprofessionals praktische workshops met tips over (omgaan met) HG. Een aantal hiervan zijn via onderstaande links te bekijken:
What Do Our Service Users Want? – Rebecca Painter
Dietary Information and Support – Marian McBride
Mental Health Information and Support – Michelle Nicholson
Alle overige (wetenschappelijke) presentaties zijn te bekijken via HGResearch.org
2024: Helping Providers better understand Hyperemesis Gravidarum
- Neem vrouwen die met zwangerschapsmisselijkheids/HG klachten op uw spreekuur komen serieus! Als een vrouw de stap heeft gemaakt om met misselijkheidsklachten langs te komen, zijn de klachten vaak ernstiger dan zij aangeeft. Waarschijnlijk heeft ze er lang over nagedacht of het wel nodig is om met zwangerschapsmisselijkheidsklachten naar een arts te gaan omdat ze van iedereen hoort ‘dat het er bij hoort’. Het kan goed dat zij de klachten als minder ernstig voor doet dan ze zijn. Gebruik eventueel de Rhodes Index of Vomiting, Nausea and Retching om de ernst van de misselijkheid helder te krijgen;
- Als vrouwen met HG uitgedroogd zijn, wordt in het ziekenhuis vocht gegeven middels een infuus. Maar juist door die uitdroging zijn vrouwen met HG bijzonder moeilijk te prikken, vooral als de uitdroging ernstig is. Het is belangrijk hier aandacht voor te hebben en de tijd te nemen voor het zetten van een infuus;
- Sondevoeding wordt bij de behandeling van HG regelmatig gebruikt (zie voor vroege toepassing van sondevoeding ook de Mother Trial), maar kan zeer belastend zijn voor vrouwen met HG. Vrouwen met HG hebben vaak een hypergevoelige kokhalsreflex waardoor het inbrengen van een sonde extreem naar is. Ook geven zij zo krachtig over, dat het met regelmaat voorkomt dat ze de sonde weer uitspugen, zelfs een duodenumsonde kan worden uitgespuugd;
- Alhoewel de oorzaak van HG niet psychisch is, kan de HG zelf wel emotionele en psychische problemen veroorzaken. Vrouwen ervaren ernstige HG klachten soms als zeer traumatisch en ervaren ook vaak schuldgevoelens en schaamte doordat hun zwangerschap niet het normale verloop heeft, zij afhankelijk zijn van anderen, niet deel kunnen nemen aan het normale leven, een belasting vormen voor hun partner en ze niet voor hun kinderen kunnen zorgen. Het is belangrijk om aandacht aan deze klachten te schenken;
- Wacht niet te lang met behandeling van HG. Vrouwen met HG komen snel in een vicieuze cirkel terecht waardoor de klachten steeds ernstiger worden en moeilijker te behandelen;
- Wees eerlijk en realistisch over de behandeling van HG. Vergewist u zich ervan als zorgprofessional dat er geen mogelijkheden meer zijn. Wilt u meer weten over mogelijkheden rondom behandeling van HG, neem dan contact op met ons. Wij werken samen met specialisten op het gebied van HG door Nederland en kunnen fungeren als linkin’ pin tussen zorgprofessionals voor intercollegiaal overleg;
- Probeer de behandeling van HG als geheel te zien en behandel niet alleen als de vrouw met HG in het ziekenhuis ligt. De kans op een terugval na een ziekenhuisopname is groot en dit komt minder als een klap als men hier op bedacht is. Vrouwen vinden het ook fijn als de verloskundige contact houdt en behulpzaam is bij de behandeling. HG is vaak juist het meest ernstig in de eerste periode van de zwangerschap, als vrouwen nog niet vaak naar de verloskundige gaan maar juist wel behoefte hebben aan informatie en tips;
- Geef vrouwen met HG extra echo’s of laat vaker naar het hartje van de baby luisteren! Het is moeilijk het idee van zwanger zijn vast te houden als je je alleen ellendig voelt en verder niets van de baby merkt. Juist doordat vrouwen meer contact maken met de baby en dit idee meer vorm krijgt, wordt de HG draaglijker;
- Behandel vrouwen met HG en hun partner met compassie en begrip. HG heeft een enorme impact op het leven van deze vrouwen en op hoe ze hun zwangerschap beleven. Besef dat uw reactie op hun klachten invloed heeft op het emotionele welbevinden van de vrouw;
- De misselijkheid waarvan sprake is bij vrouwen met HG volgt niet altijd dezelfde regels als misselijkheid die je bijvoorbeeld ziet bij griep of voedselvergiftiging. Sommige vrouwen met HG hebben bijvoorbeeld baat bij zware of vette voedingsmiddelen, maar moeten daarna overgeven door een andere prikkel. Men heeft hierdoor soms het gevoel dat de zwangere vrouw de misselijkheid zelf over zich afroept door bijvoorbeeld frietjes of ander junkfood te eten, maar die dingen zijn op dat moment het enige wat aanspreekt en mogelijk een kans heeft binnen te blijven. Dit zegt niets over de ernst van de HG;
- Vrouwen met HG reageren vaak zeer sterk op geurprikkels, zoals kookluchtjes en parfum. Het is erg fijn als hier bij bijvoorbeeld keuze van een kamer in het ziekenhuis rekening mee wordt gehouden. Men kan hier ook rekening mee houden door bij behandeling van vrouwen met HG geen sterke luchtjes te dragen
-
De partner en hun gezin hebben het zwaar als de vrouw HG heeft. Het kan stressvol zijn als zorgverleners de symptomen negeren of als normaal beschouwen, en dit kan het moeilijker maken voor de partner om de vrouw goed te ondersteunen. De partner voelt zich verantwoordelijk voor het ondersteunen van de vrouw in alle aspecten van het dagelijks leven en voor het zorgen voor goede gezondheidszorg, wat extra druk geeft. Het is belangrijk dat zorgverleners de problemen van de partner erkennen en zowel de vrouw als haar partner ondersteunen op weg naar het ouderschap.
- In Zweden is onderzoek gedaan naar de ervaringen van partners van vrouwen met HG. Lees het artikel hier
Hieronder vindt u publicaties van Professor Rebecca Painter.
December 2022: Oratie Professor Rebecca Painter
Maart 2022 – Long-term health outcomes of children born to mothers with hyperemesis gravidarum
September 2021 –The windsor definition for hyperemesis gravidarum: A multistakeholder international consensus definition
Mei 2021 – DOQ – arts aan het woord :Dr. Painter: ‘Mijn collega’s kunnen hyperemesis gravidarum ook zelf behandelen’
Oktober 2019 – ICHG Dr. Painter: What do Service users want
September 2018 – Dr. Painter: Als je vaak moet overgeven tijdens je zwangerschap
In deze sectie van de website zetten wij de specialistische begeleiding op een rijtje waar Stichting ZEHG mee samenwerkt: Specialistische begeleiders
Aafje Sluis werkt als klinisch verloskundige en Physician Assistant in OLVG (West). In deze functie begeleid zij bevallingen, heeft zij een wekelijks spreekuur voor zwangeren en werkt zij op de polikliniek waar spoedconsulten voor zwangeren worden gedaan.
Het HG spreekuur is een wekelijks telefonisch spreekuur waarin zij uiteraard aandacht heeft voor medische kant, geeft zij uitleg over de aandoening, geeft zij adviezen over eten en drinken en heeft aandacht voor de mentale kant.
Via onderstaand formulier kunt u zich aanmelden om gratis en vrijblijvend een ZEHG informatiepakket te ontvangen. Deze informatiepakketten worden op donatiebasis aangeboden. Het kan voorkomen dat er bij grote interesse een wachtlijst ontstaat. Zodra het informatiepakket naar u verzonden is, ontvangt u hiervan bericht.
Dit informatiepakket bevat:
– 1x ZEHG Magazine (2021)
– 30x ZEHG Infographic
– 1x ZEHG Standaard Voorbereidingsplan
– 1x ZEHG notitieblokje
– 1x ZEHG luxe pen